Dieta ketogenna ma to do siebie, że wpływa na cały organizm. Jej działanie, naukowo udowodnione, polega na wprowadzeniu ciała w stan ketozy. Innymi słowy, chodzi o przestawienie organizmu na pozyskiwanie energii w procesie aktywnego spalania tłuszczu. Co to oznacza w praktyce? Co to są ketony, ciała ketonowe i jaka jest norma ciał ketonowych we krwi? Czytajcie dalej, a na pewno za chwilę wszystko będzie jasne!

Chemia sukcesu - ketoza, ketony i ciała ketonowe

Dieta ketogeniczna, lub ketogenna, obie nazwy funkcjonują naprzemiennie, jest skuteczna dzięki procesowi ketozy. Jak wejść w ketozę? Najprościej mówiąc, należy ograniczyć spożywanie węglowodanów do niezbędnego dla organizmu minimum, a także przestawić się na spożywanie większej ilości (nawet do 90% energetyczności diety) zdrowych tłuszczy.

Taki okres keto adaptacji zazwyczaj trwa około miesiąca. W tym czasie w organizmie zachodzą znaczące zmiany, których efektem będzie między innymi pozyskiwanie energii z tłuszczu, a nie jak dotychczas z cukru. Właśnie ta zmiana odpowiada za aktywne spalanie tkanki tłuszczowej.

Jeśli jednak zagłębimy się dalej w szczegóły tego zjawiska, okaże się, że w procesie, jakim jest ketoza, organizm wytwarza ciała ketonowe,. Są one wytwarzane w wątrobie podczas utleniania kwasów tłuszczowych. Wyróżniamy trzy rodzaje ciał ketonowych:

  • kwas acetylooctowy,
  • kwas B-hydroksymasłowy,
  • aceton (który może odpowiadać za tzw. acetonowy oddech).

To właśnie one przejmują rolę glukozy i stają się głównym paliwem napędowym naszego organizmu.

Poziom ketonów - co warto wiedzieć

Ludzki organizm naturalnie wytwarza ciała ketonowe. Powstają w wątrobie, zazwyczaj kiedy jesteśmy w stanie spoczynku, np. podczas snu.

Ilość ketonów wytwarzanych w skutek tego naturalnego procesu jest jednak niewielka, utrzymuje się na poziomie nieprzekraczającym 0,4 mmol/l. Jeśli jednak zadbać o odpowiednie odżywianie, znaczne ograniczenie ilości spożywanych węglowodanów, przyjmowanie odpowiedniej ilości białka i skupienie diety na zdrowych tłuszczach, ten poziom może wzrosnąć. Ze względu na ilość ciał ketonowych, wyróżniamy pięć różnych stanów:

  • Ketoza żywieniowa.
    
  • Optymalna ketoza.
    
  • Ketoza powysiłkowa.
    
  • Ketoza głodówkowa.
    
  • Kwasica ketonowa.

Etap ketozy żywieniowej obejmuje te pierwsze dni ketoadaptacji, kiedy wasze organizmy powoli przyzwyczajają się do przyjmowania nowych składników odżywczych, poziom glukozy spada, ale za to wzrasta właśnie poziom ciał ketonowych. Na tym etapie poziom ketonów wzrasta ponad 0,5 mmol/l.

Kolejny etap jest tym, którego pożądamy i do którego dążymy. Optymalna ketoza, to stan organizmu, w którym ilość ciał ketonowych utrzymuje się na poziomie od 1,5 do 3 mmol/l. Według badań, wyższe poziomy ketonów w organizmie wcale nie wspomagają szybszego spalania tkanki tłuszczowej, a mogą wynikać ze złej gospodarki ketonami.

Jeśli poziom ketonów wynosi powyżej 10 mmol/l, oznacza to, że organizm znajduje się w stanie kwasicy ketonowej. Taka sytuacja jest nie tylko niezdrowa, ale i bardzo niebezpieczna i wymaga hospitalizacji.

Ketoza - czy to już?

Jeśli szukacie podpowiedzi na temat tego, jak wejść w ketozę, koniecznie sprawdźcie kanał naszego ambasadora Ketokocura!

Norma ciał ketonowych we krwi w przypadku regularnej, zbilansowanej diety wynosi ok. 0,2 mmol/l. Jak już wiemy, podczas ketozy ten poziom wzrasta i aby dieta była skuteczna, powinien się utrzymywać na konkretnym, optymalnym poziomie.

Istnieje kilka sposobów na to, aby określić, czy organizm znajduje się w stanie ketozy. Wszystkie one polegają na obserwacji własnego ciała.

Jak zauważyć, czy udało Wam się wejść w stan ketozy?

  • Częściej korzystacie z toalety. Wspominaliśmy o tym już w poprzednim artykule, że podczas ketozy nerki pracują sprawniej. Do tego wzrasta poziom acetooctanu, ciała ketonowego, które jest wydalane wraz z moczem. Częste oddawanie moczu jest więc jedną z przesłanek świadczących o tym, że jesteście w ketozie.
    
  • Macie więcej energii i zmniejszony apetyt. Można to zauważyć po przejściu przez pierwszy miesiąc ketoadaptacji, kiedy organizm na dobre przyzwyczaja się do nowego porządku rzeczy. Jesteście bardziej syci, czujecie się wypoczęci i pełni energii.
    
  • Suchość w ustach. Taki efekt może, ale nie musi nastąpić. Wynika z częstszego oddawania moczu i może być pierwszym objawem odwodnienia organizmu. Właśnie dlatego należy pamiętać o piciu odpowiedniej ilości wody i suplementacji elektrolitów.
    
  • Ketooddech. O tym krąży wiele mitów i legend. Jest to kolejny objaw który może, ale wcale nie musi się pojawić. Ketooddech, to dość nieprzyjemny zapach z ust, spowodowany zwiększonym poziomem  acetonu w wydalanym powietrzu. Aceton jest często dodawany do rozpuszczalników i zmywaczy do paznokci, zatem właśnie z nimi może się kojarzyć jego zapach. Warto tutaj dodać, że ketooddech, o ile w ogóle występuje, utrzymuje się jedynie około tygodnia.

Świetnie, teraz już wiemy, jak sprawdzić, czy jesteśmy w stanie ketozy, tzn. czy organizm wytwarza więcej ciał ketonowych. Ale jak sprawdzić, ile tych ketonów faktycznie jest?

Jak zmierzyć poziom ciał ketonowych - 3 praktyczne metody

Istnieją trzy zasadnicze metody umożliwiające określenie poziomu ciał ketonowych w organizmie. Obejmują one:

  • Badanie moczu. Ketony w moczu można zbadać, korzystając z pasków ketonowych. Działają na takiej zasadzie, że mierzą ilość wydalonych ciał ketonowych, a konkretniej acetooctanu w moczu. Trik polega tutaj jednak na tym, że chcemy, aby ten wynik był niski. Zależy nam na tym, aby organizm wykorzystywał, a nie wydalał ciała ketonowe. Jeżeli wykonujecie takie badanie np. podczas ketoadaptacji i zauważycie dość wysoki wynik, będzie to oznaczało, że wasz organizm wciąż wykorzystuje glukozę jako główne źródło energii i wydala ciała ketonowe.
    
  • Badanie krwi. Jak już wspominaliśmy, norma ciał ketonowych we krwi podczas diety ketogenicznej powinna się utrzymywać na poziomie ketonów między 1,5 a 3 mmol/l. To badanie mierzy poziom BHB, czyli betahydromaślanianu i jest jednym z najwiarygodniejszych i najdokładniejszych sposobów na określenie poziomu ciał ketonowych. Takie badanie wykonuje się glukometrem. Aby otrzymać wiarygodne wyniki, powinno się je wykonywać na czczo z rana, można dodatkowo powtórzyć kilka godzin po posiłku.
    
  • Badanie oddechu. Jak już wspominaliśmy, w oddechu może się wydzielać aceton. W celu przeprowadzenia badania wykorzystuje się specjalne analizatory oddechu. Problem z tym badaniem polega jednak na tym, że po pierwsze, efekt ketooddechu może ale wcale nie musi się pojawić, a po drugie - jest tymczasowy.

Podczas każdej diety należy uważnie słuchać swojego ciała, śledzić poziomy makro i mikroelementów i odpowiednio reagować, aby osiągnąć zamierzone efekty szybko, skutecznie, ale przede wszystkim w zdrowy sposób. W przypadku diety ketogenicznej nie jest inaczej. Jeszcze zanim przystąpicie do wprowadzania rewolucji na talerzu, koniecznie zgromadźcie odpowiednią wiedzę, aby uniknąć najczęściej powtarzanych błędów na keto.

Zawsze możecie skorzystać z pomocy bardziej doświadczonych osób lub profesjonalistów, którzy ułożą waszą dietę, na przykład tutaj: https://ketonline.pl/odchudzajaca-dieta-keto.html. O co również warto zadbać, a o czym wiele osób wciąż zapomina, to konsultacja z lekarzem. Warto wykonać też podstawowy zestaw badań, aby mieć pewność, że nie ma żadnych przeciwwskazań co do przejścia na dietę.