Jakie badania warto wykonać na keto?

Badania kontrolne na diecie ketogenicznej

Niezależnie od tego, czy dopiero planujecie przejście na dietę ketogeniczną, czy już jakiś czas jesteście w ketozie, powinniście od czasu do czasu wykonać zestaw badań kontrolnych, aby mieć pewność, że dieta przynosi pożądane skutki bez uszczerbku na zdrowiu. Zaleca się, aby taki ogólny “przegląd” wykonywać raz do roku.

W związku z tym, że dieta keto zakłada dość spore ograniczenia w jadłospisie, zachowanie odpowiedniego bilansu składników odżywczych oraz zdrowy tryb życia są kluczowe. Warto zatem wykonać badania tuż przed przejściem na dietę, a następnie powtórzyć je najlepiej po trzech, a najpóźniej po sześciu miesiącach od keto adaptacji.

A jakie badania warto wykonać?

Niedawno mówiliśmy wam o tym, jakie badania warto wykonać, aby sprawdzić, czy się jest na ketozie. Do najważniejszych badań, które warto regularnie wykonywać, należą między innymi:

1. Badanie ogólne moczu
2. Morfologia krwi
3. Lipidogram
4. Badanie poziomu glukozy

W tym artykule skupimy się na lipidogramie, badaniu poziomu glukozy i ciał ketonowych i odpowiemy na jedno z najczęściej zadawanych pytań dotyczących diety ketogenicznej - jak powinny wyglądać wyniki badań na keto?

Pomiar poziomu glukozy

Glukoza jest cukrem prostym, który jest podstawowym paliwem dla większości komórek w organizmie. Organizm wykorzystuje ją jako źródło energii, kluczowe do prawidłowego funkcjonowania. Przyjęte wraz z pożywieniem węglowodany zostają przekształcone w cukier prosty - glukozę. Nadmierne spożycie węglowodanów prowadzi do gwałtownych skoków poziomu glukozy.

Badanie poziomu glukozy wykonuje się rano, ponieważ jej poziom jest zależny również od rytmu dobowego. Do tego, osoba poddająca się badaniu musi być na czczo (czyli co najmniej 8 godzin po ostatnim posiłku). Takie badanie kosztuje około 10-15 zł, a do jego wykonania potrzebna jest niewielka próbka krwi.

Jednak zasady diety ketogenicznej zakładają przełączenie organizmu na wykorzystanie innego paliwa - tłuszczu. Jakie zmiany to powoduje? Poziom glukozy na ketozie powinien się utrzymywać na poziomie poniżej 80 mg/dl, u wielu osób wynik schodzi poniżej normy laboratoryjne.

Co zrobić, jeśli Was poziom glukozy znajduje się w górnych widełkach normy i wciąż nie udaje wam się wejść w ketozę? Po pierwsze, na pewno warto skonsultować te wyniki z lekarzem. Może się okazać, że konieczne będzie wykonanie dodatkowych badań. Dobrze też jest przyjrzeć się swojej diecie i być może sprawdzić, czy czasem nieświadomie nie przemycamy na talerzu nadprogramowych węglowodanów.

Pomiar poziomu ciał ketonowych

Ciała ketonowe to związki biorące udział w procesach metabolicznych tłuszczów. Do ciał ketonowych zaliczamy:

• aceton,
• kwas acetylooctowy,
• kwas β-hydroksymasłowy.

Są one wytwarzane w wątrobie podczas utleniania kwasów tłuszczowych. W okresie ketoadaptacji organizm wytwarza większą ilość ciał ketonowych, które następnie są wykorzystywane jako alternatywne źródło energii. Przejmują zatem w tym procesie rolę glukozy. Pomiar poziomu ciał ketonowych pozwala nam stwierdzić, czy jesteśmy na ketozie, czy też nie.

Standardowy poziom ciał ketonowych w organizmie osób stosujących standardową, zbilansowaną dietę wynosi około 0-0,2 mmol/l, natomiast u osób na ketozie, ta wartość powinna mieścić się granicach 0,5 do 3 mmol/l.

Badanie z krwi można wykonać samodzielnie w domu za pomocą glukometru. Wystarczy niewielka próbk krwi.  Należy je wykonać wieczorem, 2-3h po ostatnim posiłku. To badanie mierzy poziom jednego rodzaju ciał ketonowych, mianowicie BHB (betahydromaślanianu). Krwi z palca nie należy wyciskać, a pozwolić aby swobodnie wypłynęła. W przeciwnym razie wynik może być niemiarodajny.

Dużo mniej dokładnym, ale równie łatwym w wykonaniu badaniem jest pomiar ciał ketonowych w moczu. Podczas tego badania sprawdzany jest poziom acetooctanu w moczu. Dlaczego ta metoda jest mniej dokładna? Otrzymujemy wynik orientacyjny bazując na zabarwieniu paska pomiarowego. Jeżeli jesteśmy na ketozie, to zależy nam na tym, aby organizm wykorzystywał ciała ketonowe, a nie wydalał je wraz z moczem, zatem najwyższe wyniki otrzymamy podczas okresu adaptacji. Po adaptacji ilość ketonów w moczu może być znikoma.

Lipidogram

Profil lipidowy, czyli lipidogram, to badanie poziomu cholesterolu całkowitego, trójglicerydów i dobrego (HDL) i złego (LDL) cholesterolu. Pełnią one bardzo ważne funkcje w organizmie: są zarówno materiałem budulcowym, jak i energetycznym. Dlatego też tak ważne jest dostarczanie lipidów wraz z pożywieniem. Należy jednak pamiętać, że zarówno ilość, jak i jakość dostarczanych z pożywieniem tłuszczów ma ogromne znaczenie.

Aby otrzymać wiarygodne wyniki, należy się odpowiednio przygotować do badania. To obejmuje utrzymanie stałej wagi przez trzy tygodnie przed wykonaniem badania, stosowanie w miarę regularnej diety, a także absencje od alkoholu na trzy dni przed badaniem i poddanie się badaniu na czczo, co najmniej 12 godzin od ostatniego posiłku.

Normy referencyjne lipidogramu u zdrowej osoby prezentują się następująco:

• stężenie cholesterolu całkowitego powinno wynosić mniej niż 190 mg/dl,
• stężenie złego cholesterolu, czyli LDL powinno wynosić mniej niż 116 mg/dl dla osób z niskiego ryzyka sercowo-naczyniowego,
• stężenie cholesterolu LDL powinno wynosić mniej niżj 100 mg/dl dla osób z umiarkowanego ryzyka sercowo-naczyniowego,
• stężenie cholesterolu LDL powinno wynosić mniej niż 70 mg/dl dla osób z wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego,
• stężenie cholesterolu LDL powinno wynosić mniej niż 50 dla osób z bardzo wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego,
• prawidłowe stężenie trójglicerydów powinno wynosić mniej niż 150 mg/dl.

Wyniki badań osób na diecie ketogenicznej mogą wykazywać wyższy poziom cholesterolu. Dzieje się tak m.in. dlatego, że potrzebujemy go do trawienia tłuszczu. Natomiast poziom trójglicerydów powinien być stały i mieścić się w normie.

Jeżeli zauważycie u siebie znaczny wzrost poziomu cholesteroli i trójglicerydów po kilku tygodniach stosowania diety, najprawdopodobniej oznacza to, że źle bilansujecie swoje posiłki i dostarczacie organizmowi więcej złych tłuszczy nasyconych. Być może warto sięgnąć po pomoc profesjonalnego dietetyka, który ułoży dla was dietę dostosowaną do indywidualnych potrzeb.

Dieta to nie tylko to, co na talerzu

Jeżeli chcecie osiągnąć wymierne rezultaty, musicie pamiętać, że dieta, szczególnie dieta ketogeniczna, to styl życia, a nie sam jadłospis. Konieczne jest wyrobienie sobie zdrowych nawyków, dbanie o nawodnienie organizmu i odpowiednią suplementację, zapewnienie wystarczającej ilości czasu na sen i odpoczynek. Powinno się tu również znaleźć miejsce na okresowe badania kontrolne.

Badanie poziomu cukru czy ciał ketonowych można wykonywać samodzielnie za pomocą glukometru. Takie pomiary możemy wykonywać nawet codziennie. Natomiast lipidogram najlepiej jest wykonać tuż przez keto adaptacją oraz około 6 miesięcy od wejścia w ketozę, a następnie powtarzać co roku, aby mieć pewność, że wszystko jest w porządku.